-
1 κερας
τό (gen. κέρᾱτος - эп. κέρᾰος, ион. κέρεος, атт. κέρως; dat. κέρᾱτι - эп. κέραϊ, ион. κέρεϊ, атт. κέρᾳ; dual.: nom. и acc. κέρᾱτε, κέρᾶε - эп. κέρᾱ; gen. и dat. κεράτοιν, κεράοιν и κερῷν; pl.: nom. κέρᾱτα, κέρᾰα - эп. κέρᾱ, gen. κεράτων, κεράων и κερῶν, dat. κέρᾱσι, κεράεσσι; в эп. формах - ᾰ, в атт. трехсложных - ᾱ)1) рог(βοός Hom.; ταύρειον Soph.)
κόλοβος ἀγέλη κεράτων Plat. — безрогое стадо;ταῦρος εἰς κ. θυμούμενος Eur. — бодливый бык;как символ — мощи κ. σωτηρίας NT. рог спасения, т.е. могучий оплот2) рог, вещество рога(αἱ μὲν - sc. πύλαι - κεράεσσι τετεύχαται, αἱ δ΄ ἐλέφαντι Hom.)
3) роговой лук(τοξότης κέρᾳ ἀγλαός Hom.)
4) роговая втулка ( для защиты рыболовной лесы), т.е. удочка5) рогообразныи брусок, «рог»(λύρας Soph.)
6) роговой выступ7) рог ( служивший сосудом для питья)(κέρατα οἴνου Xen.; ἐξ ἀργυρέων κεράτων πίνειν Pind.)
8) рог, рожок ( духовой инструмент)(ἐπειδὰν σημήνη τῷ κέρατι Xen.; αὐλεῖν τῷ κέρατι Luc.)
9) ответвление, рукав(Ὠκεανοῦ Hes.; Νείλου Pind.)
τὸ Μενδήσιον κ. Thuc. — Мендесский рукав (Нила)10) воен., мор. крыло, фланг(δεξιόν, λαιόν Eur.)
κατὰ κ. ἐπιπίπτειν Xen. (προσβάλλειν Thuc.; συμπίπτειν Polyb.) и πρὸς τὸ κ. προσάγειν Xen. — атаковать во фланг;κατὰ τὸ εὐώνυμον τῶν Ἑλλήνων κ. εἶναι Xen. — оказаться против левого фланга греков;ἀναπτύσσειν τὸ κ. Xen. — отвести назад фланг;κατὰ κ. ἄγειν Xen. — двигаться фланговым маршем;ἐκ κέρατος εἰς φάλαγγα καταστῆσαι Xen. — перестроиться из походной колонны в боевой порядок;κατὰ μίαν ἐπὴ κέρως παραπλέοντες Thuc. — (афинские корабли), проплывающие по одному в кильватерной колонне11) вершина(τοῦ ὄρους Xen.)
12) роговой наконечник(τοῦ καλάμου Anth.)
13) membrum virile Anth.14) рея Luc.κ. ἱστῷ κυρτοῦται Anth. — рея гнется на мачте
15) клешня(τοῦ ἀστακοῦ Arst.)
16) щупальце(τοῦ σκώληκος Arst.)
17) Luc., Sext. = κερατίνης -
2 καταβαινω
(fut. καταβήσομαι, pf. καταβέβηκα, aor. κατέβην - эп. 3 л. pl. κατέβαν, imper. κατάβηθι - атт. κατάβᾱ, эп. 1 л. pl. conjct. καταβείομεν = καταβῶμεν, дор. part. καββάς; med.: эп. 3 л. sing. aor. 1 κατεβήσετο, imper. καταβήσεο)1) сходить (вниз), спускаться(ἐξ ὄρεος Hom. и ἀπὸ τοῦ ὄρους NT.; δίφρου, πόλιος, οὐρανόθεν, ἐς πεδίον, (ἐς) θάλαμον Hom.; ἐκ τῆς ἁρμαμάξης Her.; ἀπὸ τοῦ ἵππου Xen.; ἀπὸ τοῦ βήματος Dem.; εἰς φρέαρ Plat.; Ἀΐδαν Soph.; τὸν Ἅιδα δόμον Eur., ἐπὴ τέν θάλασσαν NT.)
κλίμακα δόμοιο κ. Hom. — спускаться по лестнице дома;ὅ ἵππος καταβαίνεται (pass.) Aesch. — всадник сходит с коня2) спускаться на арену, вступать в борьбу(ἀμφίγυοι κατέβαν Soph.)
πολλοὴ κατέβησαν Xen. — многие приняли участие в состязаниях;κ. ἐπὴ τέν ἅμιλλαν Plat. — выходить на состязание;καταβατέον ἐπ΄ αὐτούς Arph. — необходимо помериться силами, т.е. сразиться с ними3) стекать, струиться (вниз)(δάκρυα κατέβα χρόος Eur.)
τὰ ἐκ τῶν ὀρῶν καταβαίνοντα ῥεύματα Plat. — текущие с гор потоки;κατέβη ἥ βροχή NT. — пошел дождь4) спускаться (от центра к периферии), совершать переход (из глубины страны к побережью), отправляться, идти(καταβῆναι ἐς Σμύρνην Her.)
εἰς λιμένα καταβαίνων Plat. — направляясь (из города) в порт5) (тж. ἐπὴ τελευτέν κ. Plat.) доходить до конца (повествования), заканчиватьκ. ἐς λιτάς Her. — закончить просьбами;
κατέβαινε λέγων ὡς … Her. — свой рассказ (Астиаг) закончил словами, что …6) приходиться, совпадать(κ. εἰς τοὺς χρόνους τούτους Arst.)
7) переставать, прекращатьκ. ἀπὸ τοῦ λόγου Luc. — прекращать (свою) речь;
κ. ἀπὸ τῶν ἰαμβείων Luc. — перестать декламировать ямбы8) ( редко) принижать, унижать, низвергать(τινά Pind.)
-
3 κρατεω
(impf. iter. κρατέ(ε)σκον, дор. part. aor. κρατήσαις)1) быть мощным, обладать силой(μέγα κρατέων ἤνασσεν, sc. Ἀχιλλεύς Hom.)
ὅταν μάλιστα κρατῇ ὅ ἥλιος Arst. — когда солнце сильнее всего печет;ἕως ἂν κρατῇ ἥ κίνησις Arst. — пока продолжается движение2) править, управлять, тж. господствовать, властвовать(Ἦλις, ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί Hom.; τί γὰρ πέπρωται Ζηνὴ πλέν ἀεὴ κρατεῖν; Aesch.)
κ. Ἀργείων Hom. — царствовать над аргивянами;κ. ἀνδράσι καὴ θεοῖσι Hom. — властвовать над людьми и богами;ὅ κρατῶν Soph. — правитель, хозяин;ἥ κρατοῦσα Aesch. — госпожа, хозяйка3) иметь право(τοῦ ἀντιλέξαι Soph.)
4) овладевать, захватывать(τῆς ἀρχῆς Her.; πᾶσαν αἶαν Aesch.; τῆς θαλάττης Plat.)
5) схватывать(τινα и τι χειρός τινος NT.)
6) усваивать, переваривать(τροφέ κρατηθεῖσα Plut.)
7) держать в своей власти, владеть, занимать(κέρατα τοῦ ὄρους Xen.)
8) держать(χειρί τι Batr.; τινα Polyb.; τι ἐν τῇ δεξιᾷ NT.)
9) удерживать, задерживать(τι NT.)
10) управлять, владеть, сдерживать(ἡδονῶν καὴ ἐπιθυμιῶν Plat.)
κ. ἑαυτοῦ Luc. — владеть собой11) получать или иметь перевес, брать верх, одолевать, побеждать(ἱπποδρομίᾳ Pind.; τῇ μάχῃ Eur. и τέν μάχην Diod.; ἀγῶνα Dem.; τῶν ἐναντίων Arst.; τῶν πολεμίων Plut.)
ὅ κρατῶν Xen. — победитель;ὅ κρατούμενος Arst. — побежденный;οἱ Ἀθηναῖοι πολλῷ ἐκράτησαν Her. — афиняне одержали решительную победу;ἐκράτεε τῇ γνώμῃ Her. — его мнение одержало верх;τῆς διαβολῆς κρατήσειν μετὰ τοῦ ἀληθοῦς Lys. — опровергнуть клевету истиной;κρατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἡδονῶν Plat. — предаваться наслаждениям;δόξαντες τῆς προθέσεως κεκρατηκέναι NT. — полагая, что их желание исполнилось12) добиться, настоять13) входить в силу, крепнуть, укореняться(νόμιμα τὰ Χαλκιδικὰ ἐκράτησεν, sc. ἐν τῇ Ἱμέρᾳ Thuc.)
κρατεῖ φήμη Polyb. — распространяется слух14) быть правымὁ μέ πειθόμενος κρατεῖ Plat. — кто не поверит (неумелому оратору), будет прав
15) твердо держаться (чего-л.), следовать (чему-л.), соблюдать16) impers. быть лучшим -
4 υπερβολη
ἥ1) переход, прохождение(τῶν ὀρῶν Xen., Polyb.)
2) тж. pl. место перехода, проход, перевал Polyb.ἡ ὑ. τοῦ ὄρους ἐν τοῖς στενοῖς Xen. — узкий горный проход, теснина
3) астр. восхождение, высота над горизонтом (sc. τῶν πλανήτων Arst.)4) превосходство, преобладание(στρατιᾶς Thuc.; τῆς δυνάμεώς τινος NT.)
χερῶν ὑπερβολαί Eur. — превосходство (в силе) рук;οὑδεμίαν ὑπερβολέν λιπεῖν τινι Isocr. — не дать никому возможности превзойти себя5) чрезмерность, излишек, избыток(ὑ. τε καὴ ἔνδεια Plat.)
καθ΄ ὑπερβολέν καὴ ἔλλειψιν Arst. — выше и ниже нормального;χρημάτων ὑπερβολῇ πρίασθαί τι Eur. — покупать что-л. слишком дорогой ценой;ὑπερβολέν ποιεῖν τῆς τιμῆς Arst. — взвинчивать цену;ὑ. πλησμονῆς Plat. — пресыщение;διὰ τέν ὑπερβολέν τοῦ συμβάντος Polyb. — ввиду неописуемости происшедшего;καθ΄ ὑπερβολέν εἰς ὑπερβολήν NT. — превыше всякой меры6) восполнение, добавлениеὑπερβολέν ποιησάμενος τῆς προτέρας πονηρίας Lys. — вдобавок к своей прежней низости;
ἐγὼ δὲ τοσαύτην ὑπερβολέν ποιοῦμαι, ὥστε ἀδικεῖν ὁμολογῶ Dem. — я готов даже согласиться, что являюсь нарушителем справедливости7) высшая степень, верх(εὐδαιμονίας Isocr.)
αἱ ὑπερβολαὴ τῶν δωρεῶν Dem. — необычайно богатые дары;ἥ ὑ. τῆς φιλίας Arst. — совершенная дружба;ταῦτ΄ οὐχ ὑ. αἰσχροκερδίας ; Dem. — разве это не верх алчности?;εἰς и καθ΄ ὑπερβολήν Eur., Isocr., Dem., ἐξ ὑπερβολῆς Polyb. — крайне, чрезвычайно;οἱ καθ΄ ὑπερβολέν ἐν ἐνδείᾳ Arst. — крайне нуждающиеся;καθ΄ ὑπερβολέν τοξεύσας Soph. — необыкновенно точно попав в цель;τὸ καθ΄ ὑπερβολήν Arst. — высшая (превосходная) степень8) отсрочка, задержка, промедление(τοῦ κακοῦ Her.)
9) преувеличение, гипербола Arst.ὑπερβολὰς εἰπεῖν Isocr. — сгустить краски, переборщить
10) мат. гипербола ( коническое сечение) -
5 καθηκω
ион. κᾰτήκω1) простираться, тянуться, доходить(εἰς θάλασσαν Her., Xen. и ἐπὴ θάλασσαν Thuc.; ἐπὴ τὰ ὄρη καὴ τὸν Πόντον Plut.; φλέβες καθήκουσιν εἰς τέν κύστιν Arst.)
πέτραι καθήκουσαι ἐπ΄ αὐτὸν ποταμόν Xen. — скалы, спускающиеся к самой реке;γήλοφοι καθῆκον ἀπὸ τοῦ ὄρους Xen. — за горами начинались холмы;οἱ πρὸς τὸν Μηλιακὸν κόλπον καθήκοντες Thuc. — (племена), живущие у Малийского залива;εἰς λεπτὸν κ. Arst. — заканчиваться острием2) переходить, доставатьсяκαθῆκεν ἥ διαδοχέ εἰς ἀδελφούς Plut. — наследство (царей Альбы) перешло к братьям;
καθῆκεν εἰς ἡμᾶς ὅ λόγος Aeschin. — наступила наша очередь говорить3) ( о времени и во времени) приходитьсяκ. εἰς ἐκείνας τὰς ἡμέρας Plut. — прийтись на те дни, совпасть с теми днями;
κ. κατὰ τὸν χαιρὸν τοῦτον Polyb. — прийтись на это время4) приходить, наступатьτὰ καθήκοντά ἐστι τοιαῦτα Her. — настоящие обстоятельства таковы;ἐπὴ τοῖσι καθήκοισι πρήγμασι Her. — при сложившихся обстоятельствах5) во-время наступать, быть своевременнымὁπότε καθήκοι ὅ χρόνος Xen., ὅταν οἱ χρόνοι καθήκωσιν или ἐν τῇ καθηκούσῃ ὥρᾳ Arst. — когда наступит подходящий момент;
πλείω τοῦ καθήκοντος χρόνου Soph. — дольше, чем следует6) надлежать(εἰς τόπον τινὰ ἀθροίζεσθαι Xen.; ὅταν ἐκ τῶν νόμων καθήκῃ Dem.; τὰς καθηκούσας ἐσθῆτας μεταλαμβάνειν Polyb.)
αἱ καθήκουσαι ἡμέραι Dem. — установленные дни;τὰ καθήκοντα Xen., Dem., Diog.L. — обязанности;τὰ μέ καθήκοντα NT. — недостойные поступки -
6 καταβασις
- εως, Plut. καταβᾰσία ἥ1) схождение вниз, спуск(ἀπὸ τοῦ ὄρεος Her.)
ὅλην τέν ἡμεραν ἥ ἀνάβασις ἐγένετο καὴ κ. Xen. — подъем (на возвышенность) и спуск заняли весь день2) сошествие(εἰς Ἅιδου Isocr.)
3) спуск, склон(τοῦ ὄρους NT.)
4) переход из глубины страны к побережью(κ. ἐπὴ θάλασσαν Diod.)
ἐν τῇ ἐξόδῳ τε καὴ καταβάσει Xen. — во время отступления к побережью -
7 υπέρ
πρόθ. 1. με γεν. за, ради;πολεμώ υπέρ πατρίδος — сражаться за родину;
ψηφίζω υπέρ κάποιου — голосовать за кого-л.;
έρανος υπέρ των φυματικών — сбор средств в помощь туберкулёзным больным;
φροντίζει υπέρ των συμφερόντων του και μόνον — он заботится только о своих интересах;
2. με αιτιατ.1) (при обознач, пространства) над;υπέρ την κεφαλήν — над головой;
υπέρ την κορυφήν τού όρους — над вершиной горы;
υπέρ την επιφάνειαν της θαλάσσης — над уровнем моря;
2) (при обознач, меры, количества) больше; сверх;αυτό ήτο υπέρ τάς δυνάμεις μου — это было выше моих сил;
υπέρ τό μέτρον — сверх меры;
υπέρ παν άλλο — больше всего;
σε αγαπώ υπέρ πάντα άλλον — я тебя люблю больше всех;
είναι υπέρ πάν όριον φορτικός — он надоедлив сверх меры;
ψεύδεσαι υπέρ παν όριον — ты совершенно заврался, οι θεαταί ήσαν υπέρ τούς πεντακόσιους — зрителей было более пятисот;
υπέρ τούς τρείς μήνας — больше трех месяцев;
§ τα υπέρ και τα κατά — за и против
-
8 ακρωνυχια
-
9 απομηκυνω
-
10 κατερχομαι
1) сходить, спускаться(Οὐλύμποιο, ἐξ οὐρανοῦ, πόλινδε, ἐπὴ νῆα, Ἄϊδος εἴσω, Ἄϊδόσδε Hom.; εἰς Ἅιδου Eur.; σκότου πύλας Arph.; ἄνωθεν Arst., NT.; ἀπὸ τοῦ ὄρους NT.)
κ. εἰς ἀγῶνα Sext. — спускаться на арену, выходить на состязание;ὅ Νεῖλος κατέρχεται πληθύων Her. — Нил течет к морю, становясь полноводнее2) приходить, прибывать(εἰς Καισάρειαν NT.)
3) падать, рушиться4) приходить из изгнания, возвращаться(εἰς γῆν τήνδε Aesch.; εἰς πόλιν Aesch., Plut.)
φυγὰς κατελθών Soph. — вернувшись из изгнания;ὑπό τινος κατελθεῖν Thuc. — быть возвращенным кем-л. из изгнания -
11 άνοδος
η1) подъём, восхождение;άνοδος του όρους — подъём но гору;
2) подъём, развитие;η άνοδος της οικονομίας — подъём экономики;
З) подъём, дорога в гору;4) вступление (на трон, пост и т. п.); приход (к власти); 5) физ. анод -
12 ομιλία
ομιλία η1) выступление, речь;2) разговор, беседа;3) проповедь, см. κήρυγμα ;ΦΡ.η επί του όρους ομιλία (Ματθ. 5-7) — нагорная проповедь (Мф. 5-7)Этим.дргр., первоначальное значение «общение, знакомство, связь» -
13 εφιστημι
ион. ἐπίστημι (fut. ἐπιστήσω, aor. ἐπέστησα - тж. med., pf. ἐφέστηκα; для непереход. знач.: praes. ἐφίσταμαι, fut. ἐπιστήσομαι, aor. 2 ἐπέστην, pf. ἐφέστηκα)1) ставить, устанавливать, класть(τὸν κύλινδρον τῷ τάφῳ Plut.; οἱ λέβητες ἐπεστεῶτες Her.)
2) надстраивать, возводить(τεῖχος τείχει Thuc.; χελώνην ἐπὴ τῇ φρεατίᾳ Xen.)
3) воздвигать(πύργους ἐπὴ τῶν γεφυρῶν Plat.)
ἥ ἐκ μέσου ἐπισταθεῖσα ὀρθή Arst. — восстановленный из середины (основания) перпендикуляр4) расставлять, размещать(ἱππέας κύκλῳ τὸ σῆμα Her.; ὅρους ἐπὴ τέν οἰκίαν Dem.; τὰς ἱππηγοὺς ἐπί τινι Polyb.)
ἐπιστήσασθαι φρουρούς Xen. — расставить вокруг себя стражу5) приставлять, присоединятьτῷ βίῳ τῷ βεβιωμένῳ τέν μοῖραν ἐπιστήσειν πρέπουσαν Plut. — увенчать прожитую жизнь славным концом;
τέλος ἐπιστήσασθαι Plut. — положить конец6) нагонять, наводить, причинять(λοι μικήν τινα πολέμου διάθεσίν τινι Polyb.; κατάπληξίν τινι Diod.)
7) ставить (во главе), назначать(λοχαγούς Xen., δεσπότας καὴ ἄρχοντάς τινι, στρατηγὸν στρατοπέδῳ Plat. τινὰ ἐπὴ συμμάχων Polyb.; τινὰ ποιεῖν τι Arst.)
ἐ. τινὰ τέλει τινί Aesch. — возложить на кого-л. что-л.;ἐ. τινὰ ἐπιμελεῖσθαί τινος Isocr. — возложить на кого-л. заботу о чем-л.;ἐ. τινὰ τοῖς πράγμασι Isocr. — поставить кого-л. во главе дел;ἐπισταθεὴς τῇ περὴ τὸ σιτικὸν οἰκονομίᾳ Plut. — уполномоченный ведать продовольственным снабжением8) приставлять, назначать(ἐπὴ τοῖς παισὴ παιδαγωγοὺς θεράποντας Xen. и τοῖς παισὴ διδασκάλους Aeschin.; τινὰ φύλακά τινι Aesch., Plat., Plut.; κύνα ἐπὴ ποίμνην φυλάττειν Dem.)
9) (тж. ἐ. τέν γνώμην Isocr., τέν διάνοιαν Arst. и τὸν νοῦν Diod.) обращаться мыслью, уделять внимание, размышлять(κατά τι Isocr., περί τινος и περί τι Arst. и τινί Arst., Diod.)
10) останавливать, задерживать(τὸ στράτευμα Xen.; τέν ὁδόν Diod.; τέν φυγήν Plut.)
τὸν λόγον ἐπιστήσας Plut. — прервав свою речь;ἐ. τινὰ ἐπί τι Polyb. — останавливать чьё-л. внимание на чем-л.11) устанавливать, вводить(τὸν νόμον Arst.)
ἐ. τινὴ ἀγῶνα ἱππικόν Her. — учредить в честь кого-л. конные состязания12) устраивать, замышлятьἐφεστὼς σφαγῇ Eur. — задумавший убийство
(δίφρῳ, βηλῷ ἐπὴ λιθέῳ Hom.; πετρίνοις βάθροις Eur.; ἐπὴ τὰς σχεδίας Polyb.)
πυκνοὴ ἐφέστασαν ἀλλήλοισι Hom. — (данайцы) стояли сомкнутым строем (ср. 14);τὸ τοῦ γάλακτος ἐπιστάμενον Her. — верхний слой (отстоявшегося) молока, молочные сливки14) стоять сзади, т.е. напирать, теснить(Ἀχαιοὴ ἐφέστασαν ἀλλήλοισιν Hom. - ср. 13)
15) подходить, приближаться, aor. и pf. подойти, (рядом, вблизи) стоять, находиться(πύλαις Aesch.; δόμοις Eur.; ἐπὴ τὰς πύλας и ἐπὴ τῇ πόλι Her.; ἐπὴ τοῖς προθύροις Plat.; εἰς τοὺς ὄχλους Isocr.; τῇ οἰκίᾳ τινός NT.)
ὅ καιρὸς ἐφέστηκε NT. — время настало16) публично выступать(ἐπέστη τῶν ἄλλων κατήγορος Aeschin.)
17) приступать(ἐπί τι Dem.)
18) останавливаться(ἐπιστήσας εἶπε Xen.)
ἐπορεύετο ἄλλοτε καὴ ἄλλοτε ἐφιστάμενος Xen. — он продвигался, делая от времени до времени остановки;περὴ οὖ ὅ λόγος ἐφέστηκε Arst. — то, на чем остановилось (наше) рассуждение;βραχὺ προπλεύσας ἐπέστη Polyb. — немного проплыв, он остановился;ἐπιστῆναι ἐπὴ τὰς θύρας Plat. — остановиться в дверях;τῶν νεῶν τινες ἐπέστησαν τοῦ πλοῦ Thuc. — некоторые из кораблей задержали свой ход;μικρὸν ἐπιστὰς ἀποθνήσκει Luc. — спустя короткое время, он умирает19) быть приставленным для охраны или наблюдения, стоять во главе(χρημάτων Eur.; προβατίοις Arph.; ἐπὴ τῆς πολιτείας Dem.)
οἱ ἐπεστεῶτες Her., ἐφεστηκότες Xen., Dem. и ἐφεστῶτες Arst. — начальники, власти20) являться, приключатьсяεὕδοντι ἐπέστη ὄνειρος Her. — спящему (Крезу) приснился сон;
πρίν μοι τύχη τοιάδε ἐπέστη Soph. — прежде чем со мной приключилось это событие -
14 υπερβαλλω
эп.-ион. тж. ὑπειρβάλλω, ион. ὑπερβαλέω тж. med.1) перекидывать дальшеὑ. τι Hom. — перебрасывать (копье) через что-л.;
δουρὴ ὑπερβαλεῖν τινα Hom. — победить кого-л. в копьеметании2) выбегать дальше, забегать вперед(οἱ κύνες ὑπερβάλλουσι Xen.)
3) опережать, перегонятьὑπερβαλεῖν φρυάγμαθ΄ ἱππικά Soph. — промчаться мимо храпящих коней (соперника);
ὑ. τοῖς χρήμασι Her. — предлагать все большую цену;4) переходить, пересекать(γῆς ὅρους Eur.; τὰς Ἄλπεις Plut.)
5) обходить, миновать(τέν ἄκραν Thuc.)
6) переходить, вступать, проникать(ἐς τέν Μακεδονίην Her.)
ὑ. κατὰ λόφους ἐκ τοῦ ἐναντίου Xen. — занимать обратные скаты холмов7) литься через край, разливатьсяοἱ λέβητες ἔζεσαν καὴ ὑπερέβαλον Her. — котлы закипели, и (вода) полилась через край;
ἢν ὑπερβάλῃ πόντος Eur. — когда разбушуется море8) наводнять, затоплять(ὅ ποταμὸς ὑπερέβαλε τὰς ἀρούρας Her.)
9) выходить за пределы, переходить меруδέδοικα μή σου γλῶσσ΄ ὑπερβάλῃ κακοῖς Eur. — боюсь, не сказал бы с горя твой язык лишнего;
ὑ. τῇ μοχθηρίᾳ Plut. — не знать меры в своей порочности;ὑπερβαλλόντων τῶν κακῶν Thuc. — ввиду множества бедствий;ὑ. τῇ φιλοτιμίᾳ τὸν καιρόν Plut. — быть безрассудно честолюбивым;ὅ ἥλιος ὑπερβάλλων Her. — беспощадно палящее солнце10) преобладать, перевешиватьὑ. πρός τι Arst. — преобладать (численно) над чем-л. (ср. 13)11) тж. med. превосходить, превышатьὑ. τινά τινι Xen., Plat.; — превосходить кого-л. чем-л. (в чём-л);
μήθ΄ ὑ. μητ΄ ἀπολείπειν Hes. — не быть ни выше, ни ниже;τὸ τέν τοῦ μετρίου φύσιν ὑπερβάλλον καὴ ὑπερβαλλόμενον ὑπ΄ αὐτῆς Plat. — превышение естественной нормы и превышаемое ею, т.е. отклонения от нормы в ту и другую сторону;τὰ ὑπερβάλλοντα τὰ ἱκανά Xen. — излишества;ὑπερβαλεῖν τὸν χρόνον Xen. — просрочить время;ἔτεα εἴκοσι καὴ ἐκατὸν ὑ. Her. — жить дольше 120 лет;πλήθεϊ ὑπερβαλλόμενος Her. — обладая численным превосходством12) med. одолевать, осиливать(τινα Her.; μάχῃ ὑπερβαλεῖν τινα Eur.)
13) выдаваться, отличатьсяἙλλήνων ὑπερεβάλοντο ἀρετῇ Λακεδαιμόνιοι Her. — среди греков отличались (своей) храбростью лакедемоняне14) med. откладывать, медлитьὑπερβάλλεσθαί τι Her. — откладывать что-л., медлить с чем-л.;
ἢν ὑπερβάλωνται κείνην τέν ἡμέραν συμβολέν μέ ποιεύμενοι Her. — если (персы) проведут этот день без сражения;εἰσαῦθις ὑπερβαλέσθαι Plat. — отложить до другого раза - см. тж. ὑπερβάλλων -
15 υπαγορεύω
μετ.1) диктовать (тж. перен.);υπαγορεύω τούς όρους — диктовать условия;
2) перен. подсказывать; побуждать, толкать;του το υπαγόρεψε η συνείδηση του так ему подсказала совесть; ποιοί λόγοι σού υπαγόρευσαν...; что тебя толкнуло...?, что тебя побудило...? -
16 ορος
I.ион. οὐρός, Arst., Plut. ὀρρός ὅ1) молочная сыворотка, пахтанье Hom., Arst.2) водянистая часть, жижа(ὀ. φλέγματος Plat.; ὀ. σπερματικός Plut.)
II.III.ион. οὖρος ὅ1) межевой знак, межа(ἀρούρης Hom.)
2) граница, рубежῥεῖθρον ἠπείροιν ὅ. Aesch. — пролив, служащий границей между обоими материками;γῆς ἐπ΄ ἐσχάτοις ὅροις Aesch. — на край света;3) пределы, рамкиγάμου ὅ. ἀπὸ ἑκκαίδεκα ἐτῶν εἰς εἴκοσί (sc. ἐστιν) Plat. — пределы брачного возраста (для девушек) - от шестнадцати до двадцати лет
4) разница, различие(ὅ. χρηστοῖς καὴ κακοῖς, sc. ἀνθρώποις Eur.)
5) мера, норма(τῶν ἀγαθῶν Dem.; τῶν ἀναγκαίων Plat.)
6) муз. (со)отношение, пропорция(οἱ ὅροι τῶν διαστημάτων Plat.)
7) мат. член отношения Arst.8) цель(ὅρον τιθεσθαί τινι Dem.; ὀλιγαρχίας ὅ. πλοῦτός, sc. ἐστιν Arst.)
9) лог. член предложения ( субъект или предикат), терминὅ. μέσος Arst. — средний термин
10) лог. определение (понятия)ἔστι δ΄ ὅ. λόγος ὅ τὸ τί ἦν εἶναι σημαίνων Arst. — определение есть высказывание, обозначающее то, чем предмет является;
Ὅροι — Определения ( приписываемый Платону перечень определений ряда понятии)11) юр. ( в Афинах) таблица с указанием ипотечного долга недвижимостиὅρους τιθέναι ἐπὴ τέν οἰκίαν δισχιλίων (sc. δραχμῶν) Dem. — поместить на доме таблички с указанием его ипотечной задолженности в 2000 драхм
-
17 ίσος
η, ο[ν] см. ίσιος;ίσος δρόμος — прямая дорога;
ίσα δικαιώματα равные права;οι πολίτες είναι ίσοι προ τού νόμου граждане равны перед законом:θεωρούμαι ίσος — равняться, уравниваться (с кем-чем-л.);
είμαι ίσος με κάποιον — быть равным кому-л.;
φέρομαι σαν ίσος προς ίσον — относиться как к равному;
§ ανταποδίδω τα ίσα мстить, отплачивать тем же;είναι ίσο мат. равно, равняется; εξ ίσου поровну; όλοι πήραν εξ ίσου все получили поровну; με ίσους όρους на равных основаниях -
18 άβατο(ν)
άβατο(ν) το1) алтарь – святое место в храме куда могут входить только священники;2) недоступный для посетителей монастырь, или где запрещается вход женщинам в мужские монастыри или мужчинам в женские:Этим.< α- (отриц. приставка) + βάτος < βαίνω «шагать, ступать» -
19 μοναστήρι(ον)
μοναστήρι(ον) τοмонастырь – обитель, в которой живут иноки, люди, удалившиеся от мирского общества, посвятившие себя на подвиги поста и молитвы и давшие обеты целомудрия, послушания и нестяжательства. Монастыри бывают мужские и девичьи (женские). По внешним отличиям они называются ставропигиальными, лаврами, скитами, пустынями:Этим.< μοναστήριον < μονάζω «жить в одиночестве»Η εκκλησία λεξικό (Церковный словарь Назаренко) > μοναστήρι(ον)
См. также в других словарях:
διαστολή του σύμπαντος — Κοσμογονική υπόθεση η οποία είναι παγκοσμίως αποδεκτή σήμερα από όλους σχεδόν τους αστρονόμους. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, τα εξωγαλαξιακά νεφελώματα παρουσιάζουν υψηλές ταχύτητες απομάκρυνσης, οι οποίες είναι τόσο μεγαλύτερες όσο μεγαλύτερη… … Dictionary of Greek
Η Διώρυγα του Σ — Τεχνητός υδάτινος δρόμος με διαδρομή 161 χλμ. μέσα από τον ομώνυμο ισθμό, συνδέει τη Μεσόγειο (Ατλαντικός ωκεανός) με την Ερυθρά θάλασσα (Ινδικός ωκεανός). Σχέδια για τη σύνδεση των δύο θαλασσών χρονολογούνται από τη δεύτερη π.Χ. χιλιετία και… … Dictionary of Greek
Αδόλφος του Νασάου — (1255 – 1298). Αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας του γερμανικού έθνους (1292 98). Γιος του κόμη του Νασάου Βάλραμ B’. Την άνοδό του στον θρόνο υποστήριξαν οι εκλέκτορες της περιοχής του Ρήνου, αφού προηγουμένως αποδέχτηκε όλους τους… … Dictionary of Greek
Άκερμαν, συνθήκη του — Συνθήκη που υπογράφηκε στην πόλη Άκερμαν της Ουκρανίας (νεότερη ονομασία Μπιέλγκοροντ Ντιεστρόγσκι), στις 7 Οκτωβρίου 1826, από τη Ρωσία και την Τουρκία. Η συνθήκη υποχρέωνε την Τουρκία να εφαρμόσει τους όρους της συνθήκης ειρήνης του… … Dictionary of Greek
Μακεδονία — Ιστορική γεωγραφική περιοχή (34.203 τ. χλμ., 2.424.764 κάτ.) της Βόρειας Ελλάδας, της οποίας καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος. Εκτείνεται μεταξύ της οροσειράς της Πίνδου στα Δ, που τη χωρίζει από την Ήπειρο, και του ποταμού Νέστου στα Α, που τη… … Dictionary of Greek
Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής — Επίσημη ονομασία: Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Συντομευμένη ονομασία: ΗΠΑ (USA) Έκταση: 9.629.091 τ. χλμ Πληθυσμός: 278.058.881 κάτ. (2001) Πρωτεύουσα: Ουάσινγκτον (6.068.996 κάτ. το 2002)Κράτος της Βόρειας Αμερικής. Συνορεύει στα Β με τον… … Dictionary of Greek
Ιορδανία — Επίσημη ονομασία: Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας Έκταση: 92.300 τ. χλμ. Πληθυσμός: 5.307.470 (2002) Πρωτεύουσα: Αμμάν (1.415.000 κάτ. το 1999)Κράτος της νοτιοδυτικής Ασίας, στη Μέση Ανατολή. Συνορεύει στα Δ με το Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη… … Dictionary of Greek
Σινά — Χερσόνησος της Αιγύπτου, που βρίσκεται μεταξύ των κόλπων του Σουέζ και της Άκαμπα. Έχει έκταση 65 000 τ. χλμ. και στο μεγαλύτερο μέρος της είναι άνυδρη και άγονη. Ολόκληρο το νότιο τμήμα της αποτελείται από ένα κρυσταλλοπαγή ορεινό όγκο, που… … Dictionary of Greek
Νέα Ζηλανδία — Νησιωτικό κράτος της Ωκεανίας, στον Ειρηνικό ωκεανό, κάτω από τον Τροπικό του Αιγόκερω, ΝΑ της Αυστραλίας.Την επικράτεια της Ν. Ζ. απαρτίζουν τα δύο μεγαλύτερα νησιά (βόρειο νησί και νότιο νησί), το μικρό νησί Στιούαρτ και πολλά μικρότερα νησιά.… … Dictionary of Greek
Γιουγκοσλαβία — Επίσημη ονομασία: Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας Παλαιότερη ονομασία: Ομοσπονδιακή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας Έκταση: 102.173 τ.χλμ Πληθυσμός: 10.656.929 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Βελιγράδι (1.280.600 κάτ. το 2002)Κράτος … Dictionary of Greek
Ιαπωνία — Επίσημη ονομασία: Αυτοκρατορία της Ιαπωνίας Έκταση: 377.835 τ. χλμ. Πληθυσμός: 126.771.662 (2001) Πρωτεύουσα: Τόκιο (8.130.408 κάτ. το 2000)Νησιωτικό κράτος της ανατολικής Ασίας, χωρίς σύνορα στην ξηρά με άλλη χώρα. Βρέχεται στα Β από την… … Dictionary of Greek